Đổi mới, phát triển khoa học và công nghệ góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội tỉnh nhà
Năm 2023 là năm bản lề có ý nghĩa quan trọng trong việc thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XVII và Kế hoạch 5 năm (2021-2025). Quán triệt chủ đề “Đoàn kết kỷ cương, bản lĩnh linh hoạt, đổi mới sáng tạo, kịp thời hiệu quả” của Chính phủ, với quyết tâm thực hiện thắng lợi kế hoạch năm 2023.Với tinh thần đó, Sở Khoa học và Công nghệ đã thực hiện kịp thời, quyết liệt, đồng bộ, có hiệu quả các mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp về khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo đã đề ra trong Chương trình hành động của UBND tỉnh thực hiện Nghị quyết của Chính phủ, Kết luận của Tỉnh ủy, Nghị quyết của HĐND tỉnh về kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội năm 2023 và Chương trình công tác trọng tâm năm 2023 của UBND tỉnh, đưa KH&CN ngày càng phát triển, gắn với thực tiễn sản xuất, đời sống và phục vụ có hiệu quả sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.
Ngày 13/3/2023, UBND tỉnh tổ chức làm việc với Hội KH&CN tỉnh, Ông Lê Đức Tiến, Phó Chủ
tịch UBND tỉnh, Chủ tịch Hội đồng KH&CN tỉnh chủ trì phiên họp. Ảnh: Tư liệu
Thực hiện các chủ trương, chính sách của Trung ương về khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, Ngành KH&CN đã tham mưu Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh ban hành và triển khai các chính sách về KH&CN. Trong đó tập trung ban hành các chính sách để chủ động tham gia Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư; phát triển và ứng dụng công nghệ sinh học trong tình hình mới; hỗ trợ ứng dụng, nhân rộng các tiến bộ KH&CN; đổi mới hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập,... Nhiều chủ trương, chính sách về lĩnh vực KH&CN được ban hành và triển khai thực hiện, phục vụ có hiệu quả hoạt động quản lý KH&CN trên địa bàn tỉnh, góp phần khẳng định đóng góp của KH&CN vào sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.
Công tác tham mưu ban hành các văn bản chỉ đạo, triển khai Nghị quyết của Bộ Chính trị và Chính phủ về một số chủ trương, chính sách chủ động tham gia Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 và chuyển đổi số được tập trung thực hiện có hiệu quả. Các nhiệm vụ ứng dụng, chuyển giao công nghệ của cuộc Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 mang lại kết quả tích cực. Phát triển và ứng dụng công nghệ sinh học trên các ngành, lĩnh vực được đẩy mạnh và đạt nhiều kết quả quan trọng.
Việc thực hiện hiệu quả Đề án 324 “Ứng dụng chế phẩm vi sinh vật trong sản xuất nông nghiệp giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030 trên địa bàn tỉnh Quảng Trị” đã tạo bước đột phá trong sản xuất nông nghiệp, hướng đến nền nông nghiệp xanh, nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp tuần hoàn, góp phần xây dựng Nông thôn mới, đáp ứng yêu cầu phát triển trong thời kỳ mới theo Chỉ thị số 06-CT/TU của Ban Thường vụ Tỉnh ủy “về việc đẩy mạnh phát triển và ứng dụng công nghệ sinh học phục vụ công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước”.
Hoạt động đổi mới sáng tạo tỉnh Quảng Trị đạt được kết quả tích cực từ việc triển khai thực hiện Quyết định số 844/QĐ-TTg ngày 18/05/2016 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp quốc gia đến năm 2025; Kế hoạch số 3690/KH-UBND ngày 14/08/2019 về Hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo trên địa bàn tỉnh Quảng Trị đến năm 2025, Sở Khoa học và Công nghệ đã chủ động tổ chức nhiều diễn đàn, lớp tập huấn, cuộc thi nhằm tìm kiếm, hỗ trợ các ý tưởng khởi nghiệp đổi mới sáng tạo được triển khai có hiệu quả. Đặc biệt, Sở Khoa học và Công nghệ đã tổ chức thành công Cuộc thi Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tỉnh Quảng Trị năm 2023. Các ý tưởng/ dự án khởi nghiệp dự thi nhìn chung đã có tính sáng tạo, tính mới, đa dạng và có tiềm năng phát triển. Đặc biệt rất nhiều ý tưởng, dự án khởi nghiệp chất lượng cao và có sự đầu tư nghiên cứu, ứng dụng KHCN. Qua đó, đã góp phần thúc đẩy tinh thần khởi nghiệp, phát huy được tính sáng tạo trong cộng đồng khởi nghiệp trên địa bàn tỉnh.
Ông Trần Ngọc Lân, TUV, Giám đốc Sở phát biểu tại lễ Tổng kết và Trao giải Cuộc thi Khởi
nghiệp đổi mới sáng tạo tỉnh Quảng Trị năm 2023. Ảnh: Hải Yến
Công tác quản lý các nhiệm vụ KH&CN đã được đổi mới căn bản, toàn diện. Số lượng các đề tài, dự án nghiên cứu thành công được nhân rộng phục vụ sản xuất và đời sống ngày càng tăng. Số lượng các dự án đầu tư được thẩm định và tham gia ý kiến về công nghệ tăng vượt bậc. Ứng dụng công nghệ cao trong chế biến sâu các sản phẩm đặc sản tỉnh Quảng Trị đem lại kết quả nổi bật, nhiều sản phẩm KH&CN đã được thương mại hóa.
Hoạt động hỗ trợ ứng dụng, nhân rộng, chuyển giao các kết quả KH&CN trên địa bàn tỉnh đã được khẳng định hiệu quả, hỗ trợ nhiều doanh nghiệp bứt phá vươn lên tiếp cận thành tựu KH&CN tiên tiến gắn với thực hiện Nghị quyết số 163/2021/NQ-HĐND ngày 9/12/2021 “Quy định một số chính sách hỗ trợ ứng dụng, nhân rộng các kết quả KH&CN trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2022-2026”. Sở KH&CN đã làm chủ và sẵn sàng chuyển giao nhiều quy trình, công nghệ mới phục vụ sản xuất và đời sống. Công tác phát triển thị trường KH&CN và doanh nghiệp KH&CN đã có chuyển biến tích cực, không ngừng hỗ trợ doanh nghiệp kết nối nghiên cứu, ứng dụng, chuyển giao, đổi mới công nghệ.
Công tác xây dựng và phát triển thương hiệu cho các sản phẩm chủ lực, sản phẩm đặc sản, sản phẩm truyền thống của tỉnh có những bước tiến vượt bậc. Hoạt động tiêu chuẩn đo lường chất lượng đã tạo môi trường thuận lợi, khuyến khích phát triển các dịch vụ thử nghiệm, kiểm định… tạo niềm tin cho người tiêu dùng đối với chất lượng sản phẩm hàng hóa, dịch vụ. Hướng dẫn, hỗ trợ doanh nghiệp xây dựng tiêu chuẩn cơ sở, mã số mã vạch, truy xuất nguồn gốc được duy trì, hỗ trợ tích cực cho doanh nghiệp nâng cao chất lượng, tạo thuận lợi để thương mại hóa sản phẩm. Hoạt động kiểm tra, thanh tra về đo lường, chất lượng và nhãn hàng hóa góp phần quan trọng đảm bảo quyền lợi của người tiêu dùng trong đo lường, chất lượng, góp phần vào việc ngăn chặn hàng giả, hàng kém chất lượng và không rõ nguồn gốc xuất xứ.
Hoạt động tiêu chuẩn đo lường chất lượng ngày càng đáp ứng yêu cầu công tác quản lý nhà nước về tiêu chuẩn đo lường chất lượng, phục vụ tốt yêu cầu của người dân và doanh nghiệp. Triển khai có hiệu quả Chương trình hỗ trợ doanh nghiệp Quảng Trị nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm, hàng hóa dựa trên nền tảng khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo giai đoạn 2021 – 2030; Đề án “Tăng cường, đổi mới hoạt động đo lường hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh và hội nhập quốc tế giai đoạn đến năm 2025, định hướng đến năm 2030” và Đề án “Triển khai, áp dụng và quản lý hệ thống truy xuất nguồn gốc” trên địa bàn tỉnh Quảng Trị giai đoạn 2021 - 2025 định hướng năm 2030”.
Ông Nguyễn Hữu Thắng, Phó Giám đốc Sở phát biểu tại phiên Tập huấn, phổ biến áp dụng
tiêu chuẩn TCVN ISO 18091:2020 - Hệ thống quản lý chất lượng - Hướng dẫn áp dụng tiêu
chuẩn TCVN ISO 9001 tại chính quyền địa phương. Ảnh: Hải Yến
Tiềm lực, trình độ KH&CN của tỉnh ngày càng được nâng cao trên tất cả các lĩnh vực: nhân lực, nguồn lực thông tin, đầu tư tài chính, trang thiết bị kỹ thuật phục vụ nghiên cứu khoa học, cơ chế, chính sách và tổ chức mạng lưới các tổ chức KH&CN, các hoạt động nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ... Đặc biệt, nhận thức của người dân về các quy định của pháp luật liên quan đến KH&CN được nâng lên; nhiều tổ chức, cá nhân mạnh dạn đổi mới công nghệ và ứng dụng tiến bộ KH&CN vào sản xuất nhằm nâng cao chất lượng, giá trị sản phẩm, góp phần phát triển kinh tế-xã hội của tỉnh.
Ngày 06/7/2023, Hội đồng KH&CN kiểm tra tiến độ thực hiện dự án KH&CN cấp cơ sở: “Xây dựng mô hình ứng dụng công nghệ cao sản xuất hoa lan Nghinh Xuân trong nhà lưới tại khu vực Bắc Hướng Hóa”. Ảnh: Tư liệu
Hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trên địa bàn tỉnh năm 2023 đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, đóng góp tích cực vào sự phát triển kinh tế-xã hội của tỉnh. Tuy vậy, so với yêu cầu phát triển, KH&CN tỉnh còn chưa thật sự trở thành động lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội địa phương, thị trường KH&CN còn sơ khai, trong quá trình thực hiện, một số nhiệm vụ kết quả vẫn chưa cao. Kinh phí đầu tư cho KH&CN còn thấp, chưa đảm bảo cho công tác nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ; Hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo của tỉnh chưa hình thành đầy đủ; Mức độ tiếp nhận và làm chủ công nghệ của hầu hết tổ chức, cá nhân còn hạn chế. Năm 2024, Sở Khoa học và Công nghệ tiếp tục tổ chức thực hiện Quyết định số 569/QĐ-TTg ngày 11/5/2022 của Thủ tướng Chính phủ ban hành Chiến lược phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo đến năm 2030. Thực hiện có hiệu quả các cơ chế, chính sách về khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, tập trung khơi thông nguồn lực, thúc đẩy phát triển mạnh mẽ khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo để KH&CN trở thành đòn bẩy của công cuộc tái cơ cấu kinh tế, đổi mới mô hình tăng trưởng với những nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm sau:
1.Tham mưu Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh xây dựng và triển khai các cơ chế, chính sách nhằm đổi mới mạnh mẽ, đồng bộ cơ chế quản lý, tổ chức, hoạt động KH&CN trên địa bàn tỉnh, gồm: sửa đổi Nghị quyết số 163/2021/NQ-HĐND ngày 09/12/2021 của HĐND tỉnh Quy định một số chính sách hỗ trợ ứng dụng, nhân rộng các kết quả KH&CN trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2022 – 2026; Kế hoạch của UBND tỉnh triển khai thực hiện Chương trình hành động số 71-CTr/TU ngày 24/8/2023 của BTV Tỉnh ủy thực hiện Nghị quyết số 36-NQ/TW ngày 30/01/2023 của Bộ Chính trị về phát triển và ứng dụng công nghệ sinh học phục vụ phát triển bền vững đất nước trong tình hình mới; Quyết định của UBND tỉnh ban hành Quy chế quản lý các nhiệm vụ KHCN cấp tỉnh và cấp cơ sở trên địa bàn tỉnh Quảng Trị (thay thế Quyết định số 11/2016/QĐ-UBND ngày 31/3/2016 ban hành Quy chế quản lý các nhiệm vụ KHCN cấp tỉnh và cấp cơ sở trên địa bàn tỉnh Quảng Trị); Quyết định của UBND tỉnh Quy định quản lý nhà nước về hoạt động sở hữu công nghiệp, bảo vệ quyền sở hữu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Quảng Trị (thay thế Quyết định số 52/2016/QĐ-UBND ngày 21/12/2016 của UBND tỉnh Ban hành Quy định quản lý nhà nước về hoạt động sở hữu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Quảng Trị).
2.Tăng cường công tác nghiên cứu, chuyển giao và nhân rộng các kết quả KH&CN vào thực tiễn sản xuất và đời sống. Chú trọng ứng dụng công nghệ cao, các công nghệ chủ chốt của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ 4 vào các ngành, lĩnh vực. Phát triển và ứng dụng rộng rãi công nghệ sinh học trong các ngành, lĩnh vực. Tổ chức thực hiện có hiệu quả chính sách hỗ trợ ứng dụng, nhân rộng các kết quả KH&CN trên địa bàn tỉnh và Đề án Ứng dụng chế phẩm vi sinh vật trong sản xuất nông nghiệp giai đoạn 2021 - 2025, định hướng đến năm 2030 trên địa bàn tỉnh Quảng Trị.
3.Triển khai mạnh mẽ các chủ trương, chính sách chủ động tham gia cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư gắn với thực hiện Kế hoạch số 5807/KH-UBND ngày 17/12/2020 của UBND tỉnh triển khai thực hiện Nghị quyết số 50/NQ-CP ngày 17/4/2020 của Chính phủ và Kế hoạch số 190-KH/TU ngày 12/8/2020 của BTV Tỉnh ủy “về việc thực hiện Nghị quyết số 52-NQ/TW ngày 27/9/2019 của Bộ Chính trị về một số chủ trương, chính sách chủ động tham gia cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư”.
4.Triển khai mạnh mẽ các chính sách phát triển và nâng cao năng lực đổi mới sáng tạo. Triển khai thực hiện có hiệu quả Kế hoạch số 3690/KH-UBND ngày 14/08/2019 về Hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo trên địa bàn tỉnh Quảng Trị đến năm 2025.
5.Phát triển thị trường KH&CN. Hỗ trợ doanh nghiệp kết nối nghiên cứu, ứng dụng, chuyển giao, đổi mới công nghệ. Phát triển doanh nghiệp KH&CN. Tổ chức thực hiện có hiệu quả Quyết định số 1048/QĐ-UBND ngày 19/05/2023 của UBND tỉnh ban hành Chương trình phát triển thị trường KH&CN, doanh nghiệp KH.
6.Triển khai có hiệu quả các chương trình hỗ trợ về sở hữu trí tuệ, bảo hộ và khai thác hiệu quả, hợp lý các tài sản trí tuệ trên địa bàn tỉnh. Tập trung hỗ trợ xác lập, quản lý, khai thác và phát triển chỉ dẫn địa lý, nhãn hiệu tập thể, nhãn hiệu chứng nhận đối với các sản phẩm chủ lực, đặc sản, thế mạnh của tỉnh. Phát triển các sản phẩm có khả năng hoàn thiện nâng cấp trong Chương trình Mỗi xã một sản phẩm - OCOP của tỉnh. Tổ chức thực hiện có hiệu quả Kế hoạch số 155/KHUBND ngày 03/08/2022 Kế hoạch thực hiện Chương trình phát triển tài sản trí tuệ tỉnh Quảng Trị đến năm 2030.
7.Tăng cường và đổi mới công tác quản lý nhà nước về tiêu chuẩn đo lường chất lượng. Hỗ trợ các tổ chức, doanh nghiệp nâng cao năng suất, chất lượng và hội nhập thị trường nội địa và quốc tế, áp dụng công nghệ cao trong quản lý. Tổ chức thực hiện có hiệu quả Kế hoạch số 88/KH-UBND ngày 10/5/2022 của UBND tỉnh Triển khai Chương trình hỗ trợ doanh nghiệp tỉnh Quảng Trị nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm, hàng hóa dựa trên nền tảng khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo giai đoạn 2021-2030; Quyết định số 1928/QĐ-UBND ngày 20/7/2020 của UBND tỉnh về Kế hoạch triển khai Đề án “Tăng cường, đổi mới hoạt động đo lường hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh và hội nhập quốc tế giai đoạn đến năm 2025, định hướng đến năm 2030” trên địa bàn tỉnh Quảng Trị; Kế hoạch số 5883/KH-UBND ngày 22/12/2020 của UBND tỉnh thực hiện Đề án “Triển khai, áp dụng và quản lý hệ thống truy xuất nguồn gốc” trên địa bàn tỉnh Quảng Trị giai đoạn 2021 - 2025 định hướng năm 2030.
8.Triển khai có hiệu quả nhiệm vụ hợp tác quốc tế về KH&CN. Nghiên cứu, triển khai Dự án sản xuất khí hydro từ năng lượng gió và mặt trời làm tiền đề cho chuyển đổi xanh của tỉnh Quảng Trị. Tham dự các sự kiện, diễn đàn, hội thảo quốc tế trong lĩnh vực KH&CN.
9.Tăng cường tiềm lực KH&CN, tập trung đầu tư trọng điểm, có chất lượng và hiệu quả. Huy động và sử dụng có hiệu quả các nguồn kinh phí để phát triển KH&CN. Phát triển Trạm Ứng dụng KH&CN Bắc Hướng Hóa thành điểm nông nghiệp công nghệ cao kết hợp với phát triển du lịch. Tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ khoa học kỹ thuật có năng lực, trình độ đáp ứng yêu cầu tổ chức, hợp tác nghiên cứu và giải quyết các nhiệm vụ KH&CN của tỉnh.
Tuy gặp nhiều khó khăn trong năm 2023 nhưng được sự quan tâm lãnh đạo của Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh, Bộ KH&CN, sự phối hợp của các ngành, các cấp, đặc biệt là sự nỗ lực phấn đấu của đội ngũ cán bộ KH&CN, ngành KH&CN Quảng Trị đã đạt được những kết quả nổi bật. Phát huy tinh thần đó, bước sang năm mới 2024, cán bộ công chức, viên chức, người lao động của Ngành sẽ tiếp tục đoàn kết, phấn đấu để đưa sự nghiệp khoa học công nghệ tỉnh nhà ngày càng phát triển. Hoạt động KHCN và đổi mới sáng tạo sẽ tạo nên những đột phá mới trong việc giải quyết các vấn đề thực tiễn cuộc sống đặt ra, tham gia phát triển các ngành, lĩnh vực, góp phần đưa tỉnh Quảng Trị phát triển nhanh và bền vững.
Trần Ngọc Lân, TUV, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ
