Không có thuốc trừ sâu - con đường mới cho nông nghiệp
Một cách tiếp cận mới đang tạo đà cho nền nông nghiệp châu Âu: “con đường thứ ba” nằm giữa hệ thống sản xuất thông thường và hệ thống canh tác hữu cơ. Ở đây, nông dân chỉ phải từ bỏ thuốc trừ sâu tổng hợp – cách thực hiện đơn giản hơn là chuyển sang canh tác hữu cơ.
Đồng thời, động thái này sẽ đạt được các mục tiêu đầy tham vọng mà Thụy Sĩ và châu Âu đã đặt ra để bảo vệ thực vật bền vững hơn. Việc sử dụng thuốc trừ sâu có liên quan đến những rủi ro đáng kể đối với môi trường, đa dạng sinh học và sức khỏe con người.
Hệ thống sản xuất không thuốc trừ sâu mang lại cho nông dân sự linh hoạt hơn so với canh tác hữu cơ. Ví dụ, các sáng kiến mới về sản xuất không dùng thuốc trừ sâu cho phép nông dân không sử dụng thuốc trừ sâu cho một số loại cây trồng trong trang trại, trong khi tiếp tục sử dụng thuốc cho các loại cây trồng khác.
Mặt khác, việc chuyển đổi hoàn toàn sang canh tác hữu cơ sẽ gặp phải những trở ngại khó khăn vì toàn bộ trang trại phải được chuyển đổi. Hơn nữa, một trang trại hữu cơ không chỉ phải loại bỏ thuốc trừ sâu tổng hợp mà còn cả phân khoáng, cùng những thứ khác, và điều này dẫn đến năng suất thấp hơn.
Trong vài năm gần đây, các sáng kiến công và tư đã nỗ lực phối hợp để thiết lập các hệ thống sản xuất không dùng thuốc trừ sâu ở châu Âu. Ví dụ, kể từ năm 2023, các chương trình môi trường nông nghiệp ở Thụy Sĩ và Đức đã bồi thường cho những người nông dân từ bỏ thuốc trừ sâu tổng hợp. Nông dân Thụy Sĩ hiện nhận được khoản thanh toán trực tiếp từ chính phủ liên bang từ 650 CHF (ví dụ ngũ cốc) đến 1.400 CHF (ví dụ hạt cải dầu) cho mỗi ha để trồng cây không dùng thuốc trừ sâu.
Theo chương trình sản xuất "Không thuốc trừ sâu" do tổ chức IP Suisse phát động vào năm 2019, nông dân còn nhận được mức giá cao hơn khoảng 30% so với ngũ cốc thông thường đối với loại ngũ cốc được trồng không dùng thuốc trừ sâu. Các sáng kiến tương tự đang được áp dụng ở Đức và các nhãn hiệu không dùng thuốc trừ sâu đang nổi lên ở châu Âu, chẳng hạn như nhãn hiệu “trồng trọt không dùng thuốc trừ sâu” của Pháp dành cho cà chua. Những chương trình này cho phép nông dân truyền đạt giá trị sản phẩm của họ và gửi thông điệp rõ ràng “không thuốc trừ sâu” tới người tiêu dùng cũng như các nhà hoạch định chính sách.
Kết hợp các phương pháp tiếp cận
Trong nghiên cứu mới, được công bố trên tạp chí Nature Plants, các nhà nghiên cứu của Trường Đại học Zurich đã xem xét các chương trình và sáng kiến khác nhau của châu Âu. Các nhà nghiên cứu nhận thấy rằng nông dân thay thế thuốc trừ sâu bằng một loạt các biện pháp quản lý dịch hại: ví dụ: họ chọn các giống cây trồng kháng bệnh, kiểm soát cỏ dại bằng phương pháp cơ học và luân canh cây trồng phù hợp, tức là chọn loại cây trồng nào được trồng và theo trình tự nào.
Mặc dù vậy, sản xuất không sử dụng thuốc trừ sâu tạo ra năng suất thấp hơn so với sản xuất thông thường. Nhưng năng suất cao hơn so với canh tác hữu cơ – một lý do là có thể sử dụng phân khoáng.
Nếu không có sự khuyến khích, việc chuyển sang sản xuất không sử dụng thuốc trừ sâu thường không mang lại hiệu quả kinh tế. Tuy nhiên, mức giá cao hơn và các khoản thanh toán theo khu vực do các sáng kiến công và tư nhân đưa ra khiến việc chuyển đổi trở nên hấp dẫn về mặt tài chính đối với nhiều trang trại.
Với sự hỗ trợ có mục tiêu, các hệ thống sản xuất không dùng thuốc trừ sâu có tiềm năng được triển khai trên quy mô lớn và bổ sung cho các hệ thống canh tác hiện có. Các hệ thống này mang lại cho nông dân sự linh hoạt hơn khi lựa chọn phương pháp sản xuất phù hợp với địa điểm và có thể được mở rộng từng bước sang các khía cạnh khác của luân canh cây trồng. Bằng cách này, một con đường khả thi giữa canh tác thông thường và hữu cơ sẽ được hình thành—một con đường tạo ra giá trị gia tăng cho môi trường và nông dân.
https://mard.gov.vn/
