ISO/IEC 23053: Tiêu chuẩn cho hệ thống trí tuệ nhân tạo sử dụng máy học
Trong kỷ nguyên số, trí tuệ nhân tạo (AI) và máy học (ML – Machine Learning) đang định hình lại cách con người làm việc, ra quyết định và tương tác với công nghệ. ISO/IEC 23053:2022 ra đời như một công cụ thiết yếu giúp tiêu chuẩn hóa ngôn ngữ và khung khái niệm để mô tả, thiết kế, đánh giá các hệ thống AI sử dụng máy học một cách có cấu trúc.
ISO/IEC 23053:2022 là tiêu chuẩn quốc tế cung cấp khuôn khổ khái niệm chung và bộ thuật ngữ thống nhất để mô tả các hệ thống trí tuệ nhân tạo có tích hợp máy học. Đây không phải tiêu chuẩn kỹ thuật tập trung vào thuật toán hay cách xây dựng một mô hình ML cụ thể, mà là mô hình khái niệm toàn diện giúp hiểu rõ cách các hệ thống AI hoạt động, cấu thành và tương tác trong hệ sinh thái rộng lớn hơn.
Tiêu chuẩn này được thiết kế phù hợp cho cả những chuyên gia kỹ thuật lẫn người không chuyên, bao gồm nhà quản lý, nhà hoạch định chính sách, nhà giáo dục, nhà đầu tư và người dùng cuối. Mục tiêu là để các bên liên quan, bất kể nền tảng chuyên môn có thể sử dụng ngôn ngữ chung khi thảo luận và đánh giá về các hệ thống AI có sử dụng ML.
Một trong những vấn đề lớn nhất trong phát triển và ứng dụng AI hiện nay là sự phân mảnh trong cách mô tả và hiểu biết về hệ thống ML. Các nhóm kỹ thuật, tổ chức có thể sử dụng thuật ngữ khác nhau để chỉ cùng một khái niệm, hoặc ngược lại, dùng cùng một thuật ngữ nhưng với cách hiểu khác nhau. Điều này không chỉ gây khó khăn trong giao tiếp mà còn làm phức tạp hóa quá trình hợp tác, đánh giá và giám sát công nghệ.
ISO/IEC 23053:2022 giải quyết vấn đề này bằng cách xây dựng khuôn khổ khái niệm chung và nhất quán, trong đó mô tả rõ ràng các thành phần, chức năng và mối quan hệ trong một hệ thống AI sử dụng ML. Điều này giúp tạo nền tảng vững chắc cho các nỗ lực phát triển có trách nhiệm và bền vững trong lĩnh vực AI.
Những lợi ích thiết thực của ISO/IEC 23053:2022:
Cung cấp ngôn ngữ rõ ràng và chung để mô tả các hệ thống ML: Giúp loại bỏ sự mơ hồ và nhầm lẫn trong cách diễn đạt, từ đó nâng cao hiệu quả giao tiếp giữa các nhóm phát triển, quản lý và người dùng.
Hỗ trợ sự cộng tác giữa các nhóm và tổ chức: Với cùng một khung khái niệm, các tổ chức có thể dễ dàng chia sẻ thiết kế, giải pháp và kinh nghiệm triển khai AI mà không gặp trở ngại về ngôn ngữ chuyên môn.
Tăng cường tính minh bạch và khả năng giải thích của hệ thống AI: Nhờ mô tả rõ ràng các thành phần, người dùng có thể hiểu được cách hệ thống hoạt động, ra quyết định và đánh giá tính hợp lý của các kết quả mà hệ thống đưa ra.
Thúc đẩy sự phát triển của các tiêu chuẩn AI bổ sung và công cụ quản trị: ISO/IEC 23053 tạo nền tảng cho việc xây dựng thêm các tiêu chuẩn hỗ trợ đánh giá rủi ro, bảo mật, tính đạo đức và tuân thủ trong AI.
Tạo điều kiện cho người không chuyên kỹ thuật tham gia vào quá trình thiết kế hệ thống AI: Nhờ khung mô tả rõ ràng và dễ hiểu, tiêu chuẩn giúp những người không có kiến thức kỹ thuật chuyên sâu cũng có thể đóng góp ý kiến có giá trị trong các giai đoạn ra quyết định liên quan đến hệ thống AI.
ISO/IEC 23053:2022 là công cụ quan trọng giúp làm rõ và tiêu chuẩn hóa cách thức mô tả, phân tích và quản lý các hệ thống AI dựa trên máy học. Trong bối cảnh AI đang len lỏi vào mọi khía cạnh của cuộc sống, tiêu chuẩn như ISO/IEC 23053 không chỉ giúp thúc đẩy phát triển công nghệ hiệu quả, mà còn góp phần đảm bảo tính minh bạch, công bằng và trách nhiệm trong triển khai, vận hành các hệ thống AI trong thế giới thực.
https://vietq.vn/isoiec-23053-tieu-chuan-cho-he-thong-tri-tue-nhan-tao-su-dung-may-hoc-d234543.html
