Tăng cường ứng dụng khoa học công nghệ trong lĩnh vực thủy lợi
Theo thống kê của Chi cục Thủy lợi, trong giai đoạn 2012 - 2022, công tác nâng cấp, hiện đại hóa nhằm hoàn thiện kết cấu hạ tầng thủy lợi đã được tỉnh chú trọng thực hiện đem lại nhiều kết quả rõ nét, với nhiều công trình được xây dựng, nâng cấp. Điển hình như đập ngăn mặn sông Hiếu; đầu mối hệ thống thủy lợi Nam Thạch Hãn; các hồ chứa lớn như La Ngà, Trúc Kinh, Hà Thượng, Đá Mài - Tân Kim; 13 hồ chứa vừa và nhỏ trên địa bàn; hệ thống thủy lợi Ba Hồ - Bản Chùa. Kiên cố hóa hơn 510 km kênh mương; 40 km kè chống sạt lở bờ sông, bờ biển; hơn 100 km đê điều được nâng cấp, hoàn thiện…
Nhờ vậy, đến nay toàn tỉnh đã có hệ thống công trình thủy lợi cơ bản đồng bộ, từng bước đáp ứng nhu cầu cấp nước đa mục tiêu, đảm bảo công tác tưới tiêu ổn định, chủ động cho trên 85% diện tích gieo cấy lúa 2 vụ với hơn 50.400 ha; tưới cho cây màu, mạ, cây công nghiệp 2.162 ha; cấp nước cho 1.975 ha nuôi trồng thủy sản; tiêu nước đầu, cuối vụ 7.500 ha. Mở rộng diện tưới cho các ngành, nghề kinh tế khác như cấp nước cho Khu công nghiệp Quán Ngang, huyện Gio Linh; Nhà máy sắn An Thái, huyện Cam Lộ; nghiên cứu phương án lấy nước từ công trình thủy lợi Nam Thạch Hãn cấp nước cho Khu kinh tế Đông Nam Quảng Trị... Qua đó, tạo điều kiện đẩy mạnh thâm canh, giải phóng sức lao động, tăng năng suất, góp phần chuyển dịch cơ cấu cây trồng.
Các giải pháp tưới tiên tiến, tưới khoa học, tiết kiệm nước đã được áp dụng ngày càng rộng rãi trên địa bàn tỉnh. Đến nay toàn tỉnh đã có 2.523 ha diện tích đất nông nghiệp được áp dụng các biện pháp tưới tiết kiệm nước; trong đó cây trồng cạn là 228,44 ha được áp dụng các biện pháp tưới phun mưa, tưới rảnh, tưới nhỏ giọt... Nhiều mô hình tưới tiết kiệm, tưới cho cây trồng cạn được thực hiện tại một số địa phương bước đầu đã mang lại kết quả tích cực, góp phần đẩy mạnh ứng dụng khoa học vào sản xuất, tạo điều kiện đa dạng hóa cây trồng.
Từng bước hình thành các vùng nông nghiệp quy mô tập trung, nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ như mô hình cộng đồng quản lý sử dụng tổng hợp tài nguyên đất và nước sản xuất lạc hiệu quả, bền vững thích ứng với biến đổi khí hậu tại các huyện Cam Lộ, Gio Linh; các mô hình tưới cho cây tiêu ở huyện Gio Linh; tưới cho cây rau, màu tại TP. Đông Hà; tưới cho cây dược liệu tại huyện Cam Lộ; tưới cho cây lạc giống ở xã Triệu Nguyên, huyện Đakrông... Bên cạnh đó, nhằm tận dụng tốt diện tích đất bỏ hoang, sản xuất kém hiệu quả, vùng ruộng cao khó tưới, việc chuyển đổi một số diện tích đất trồng lúa kém hiệu quả sang trồng cây trồng cạn được triển khai thực hiện. Đến nay toàn tỉnh đã chuyển đổi trên 350 ha diện tích đất trồng lúa kém hiệu quả sang trồng cây trồng cạn và nuôi trồng thủy sản. Góp phần tăng thu nhập cho người dân.
Việc ứng dụng vật liệu tiên tiến vào thiết kế, xây dựng công trình thủy lợi đã mang lại những kết quả tích cực, đảm bảo phù hợp với tình hình thực tế, hiệu quả trong điều kiện triển khai tại hiện trường khó khăn, rút ngắn thời gian thi công. Có thể kể đến như sử dụng tràn “Mỏ vịt” để dâng đầu nước trên kênh thay cho cống điều tiết tại một số tuyến kênh chính, kênh nhánh tại công trình thủy lợi Trúc Kinh; sử dụng công nghệ và phương pháp bê tông tự lèn trong thi công hạng mục cống áp lực của công trình thủy lợi Trúc Kinh. Sử dụng cửa van composite cho công trình đập ngăn mặn cống Bến Tám, xã Vĩnh Sơn; xi phong Choi Thoan, Choi Nan, Mè Tré, xã Vĩnh Thủy, huyện Vĩnh Linh và một số công trình thủy lợi nhỏ khác. Ứng dụng hệ thống điện khí hóa trong vận hành cửa van tại hồ Triệu Thượng 1, 2 của dự án WB5; ứng dụng hệ thống quản lý, theo dõi thông minh tại các công trình thủy lợi.
Bên cạnh đó, đã nghiên cứu, đầu tư lắp đặt và khai thác hiệu quả hệ thống 25 trạm đo mưa tự động; ứng dụng các sản phẩm bản đồ chuyên ngành như bản đồ ngập lụt, bản đồ sạt lở, bản đồ hạn hán…; ứng dụng công nghệ thông tin qua phần mềm Google Earth, Map info vào xây dựng bản đồ hiện trạng công trình thủy lợi, đê điều, sạt lở bờ sông, bờ biển, nước sạch nông thôn và các thông số kỹ thuật kèm theo để hình thành cơ sở dữ liệu lĩnh vực thủy lợi. Từ đó, góp phần nâng cao chất lượng công tác quản lý, chỉ đạo, điều hành trong lĩnh vực thủy lợi, đê điều, nước sạch nông thôn; cải thiện chất lượng cảnh báo, dự báo; nâng cao tính chủ động trong công tác chỉ đạo, điều hành ứng phó với các loại hình thiên tai.
Theo Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi Lê Quang Lam, mặc dù đã đạt được những kết quả tích cực nhưng phải thừa nhận là khoa học công nghệ vẫn chưa được áp dụng nhiều vào quá trình cơ cấu lại ngành nông nghiệp nói chung và lĩnh vực thủy lợi nói riêng. Việc ứng dụng công nghệ tưới tiên tiến, tiết kiệm nước, đặc biệt là tưới thông minh chưa được áp dụng phổ biến vào quá trình tưới cho các loại cây trồng, nhất là cây lúa. Hạ tầng thủy lợi từng bước được đồng bộ nhưng vẫn chưa thực sự đáp ứng với yêu cầu sản xuất nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ. Nguồn vốn bố trí hằng năm để thực hiện kiên cố hóa kênh mương, hiện đại hóa hệ thống thủy lợi nhỏ, thủy lợi nội đồng còn rất hạn chế.
Do vậy, trong thời gian tới, Chi cục Thủy lợi sẽ tiếp tục tham mưu công tác chỉ đạo, khuyến khích việc áp dụng khoa học kỹ thuật, công nghệ tự động, thông minh trong việc tưới, tiêu phục vụ sản xuất, quản lý, khảo sát, thiết kế thi công và khai thác công trình thủy lợi; theo dõi, giám sát và cảnh báo, dự báo thiên tai. Đồng thời, xây dựng kế hoạch thực hiện việc áp dụng khoa học công nghệ vào lĩnh vực thủy lợi, phòng, chống thiên tai. Huy động, tranh thủ và lồng ghép các nguồn lực, đặc biệt là các dự án để ứng dụng khoa học công nghệ và nhân rộng các mô hình đã thực hiện hiệu quả, mở rộng ứng dụng thêm các khu vực mới. Góp phần tích tụ ruộng đất xây dựng cánh đồng lớn, thực hiện cơ cấu lại ngành nông nghiệp, cũng như mang lại cuộc sống tốt đẹp hơn cho người nông dân.
http://baoquangtri.vn/
