Ứng dụng công nghệ viễn thám và GIS trong quản lý, bảo vệ và sử dụng hợp lý hành lang bờ biển Bắc Bộ, thí điểm tại tỉnh Nam Định
Trong hệ sinh thái biển và đại dương thì vùng bờ có vai trò ý nghĩa đặc biệt quan trọng không chỉ đối với môi trường mà còn cả về khía cạnh kinh tế - xã hội. Một trong các hoạt động quản lý vùng bờ đó là thiết lập hành lang bảo vệ bờ biển, đảm bảo các yêu cầu về bảo vệ các giá trị của tự nhiên và cảnh quan bờ biển cũng như các chức năng tự nhiên của vùng bờ; tránh các rủi ro do thiên tai và biến đổi khí hậu đến người dân và cơ sở hạ tầng ven bờ; và đảm bảo sự tự do tiếp cận biển và bờ biển của người dân.
Công nghệ viễn thám và GIS là công cụ hữu hiệu trong quản lý, bảo vệ và sử dụng hành lang bảo vệ bờ biển. Vùng bờ là đối tượng chịu tác động lớn cả con người và tự nhiên, các tác động này làm cho vùng bờ luôn biến động theo thời gian ngay cả có thiết lập hành lang bảo vệ bờ biển hay không. Ví dụ, việc xói lở, bồi tụ bờ biển là hiện tượng tự nhiên, chúng ta chỉ giảm nhẹ và thích ứng chứ không thể chống được. Như vậy, hành lang bảo vệ bờ biển cũng là đối tượng không cố định và biến đổi theo thời gian. Công nghệ viễn thám và GIS cho phép thiết lập cơ sở dữ liệu hệ thông tin hành lang bảo vệ bờ biển, hiện trạng thông tin khu vực thiết lập hành lang bảo vệ bờ biển được lưu trữ trong cơ sở dữ liệu. Với thuộc tính kỹ thuật chụp ảnh liên tục trên quỹ đạo, công nghệ viễn thám cho phép theo dõi các thay đổi hiện trạng hành lang bảo vệ bờ biển theo thời gian và cung cấp thông tin cho người quản lý. Các thông tin này trợ giúp người quản lý ra quyết định kịp thời hay nói cách khác giúp trong quản lý, bảo vệ và sử dụng hành lang bảo vệ bờ biển một cách hiệu quả.
Từ thực tế trên, nhóm nghiên cứu tại Trung tâm Triển khai công nghệ viễn thám do TS. Trần Tuấn Ngọc đứng đầu đã thực hiện đề tài: “Ứng dụng công nghệ viễn thám và GIS trong quản lý, bảo vệ và sử dụng hợp lý hành lang bờ biển Bắc Bộ, thí điểm tại tỉnh Nam Định” từ năm 2018 đến năm 2021 nhằm mục tiêu cung cấp cơ sở khoa học, thực tiễn và đánh giá được việc ứng dụng công nghệ viễn thám và GIS trong thiết lập, quản lý, bảo vệ và sử dụng hợp lý hành lang bờ biển và đề xuất mô hình giám sát hành lang bảo vệ bờ biển bằng công nghệ viễn thám và GIS.
Dưới đây là một số kết quả nổi bật của đề tài sau ba năm nghiên cứu:
- Bờ biển Bắc Bộ là nơi diễn ra các hoạt động kinh tế sôi động cũng là nơi có đa dạng về hệ sinh thái tự nhiên cao. Do vậy, việc thiết lập hành lang bảo vệ bờ biển là hết sức cần thiết nhằm thúc đẩy khai thác sử dụng dải bờ biển Bắc Bộ giàu tiềm năng, đồng thời bảo tồn được các hệ sinh thái tự nhiên cũng việc thích ứng với thiên tai và biến đổi khí hậu của cộng đồng dân cư ven biển.
- Đề tài đã thiết lập được hành lang bảo vệ Bắc Bộ và tỉnh Nam Định trên cơ sở dữ liệu về tài nguyên, môi trường được thành lập, cập nhật mới nhất bằng công nghệ viễn thám và GIS.
- Vùng bờ là khu vực nhạy cảm và có sự biến động liên tục, do vậy việc xây dựng cơ sở dữ liệu thông tin vùng bờ là hết sức cần thiết nhằm cập nhật hành lang bảo vệ bờ biển phù hợp với sự thay đổi của thực tế cũng như giám sát hoạt động khai thác sử dụng hành lang bảo vệ bờ biển.
- Đề tài cũng đã đề xuất được mô hình giám sát hành lang bảo vệ bờ biển bằng công nghệ viễn thám đa đầu thu, đa độ phân giải và GIS.
Hệ thống giám sát hành lang bảo vệ bờ biển bằng công nghệ viễn thám đa đầu thu, đa độ phân giải và GIS đã được vận hành trong thực tế tại địa phương chứng tỏ được sự hữu hiệu của công nghệ viễn thám và GIS trong giám sát vùng bờ biển.
Có thể tìm đọc toàn văn Báo cáo kết quả nghiên cứu (mã số 19657/2021) tại Cục Thông tin khoa học và công nghệ quốc gia.
