Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng hoạt động quản lý nhà nước về đo lường trên địa bàn tỉnh Quảng Trị
Đo lường thống nhất và chính xác sẽ góp phần nâng cao chất lượng sản phẩm, đảm bảo công bằng thông thương mại, và bảo vệ môi trường, sức khỏe của con người, phát triển khoa học công nghệ, thúc đẩy đổi mới sáng tạo. Có thể nói, đo lường thống nhất và chính xác là công cuộc quan trọng trong việc nâng cao năng suất chất lượng, hiệu quả của toàn bộ nền kinh tế. Vì vậy, ngay từ những năm đầu, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ký sắc lệnh số 08/SL ngày 20/01/1950 thống nhất đo lường nước ta theo hệ Mét, là hệ đo lường khoa học và tiên tiến trên thế giới. Cũng chính ý nghĩa trên, cách đây 24 năm, ngày 11/10/2001 Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 155/2001/QĐ - TTg lấy ngày 20/01 làm ngày đo lường Việt Nam thể hiện sự quan tâm sâu sắc của Đảng và Nhà nước đối với đội ngủ cán bộ khoa học kỹ thuật đã và đang hoạt động trong lĩnh vực đo lường.
Kiểm tra nhà nước về tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng và nhãn hàng hóa dịp Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025. Ảnh: Võ Văn Tâm
Trải qua 75 năm cùng sự phát triển của đất nước, đo lường đã đóng góp to lớn trong công tác quản lý nhà nước. Hệ thống đo lường đồng bộ, phù hợp với tiêu chuẩn quốc tế, trung tâm đo lường, kiểm định trong cả nước như công cụ quan trọng giúp nhà nước quản lý các nguồn lực, đánh giá hiệu quả công việc và đưa ra các quyết định chiến lược để phục vụ lợi ích của người dân và xã hội đặc biệt trong bối cảnh hội nhập và cách mạng công nghiệp phát triển mạnh mẽ như hiện nay.
Thời gian vừa qua, Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Quảng Trị đã tích cực trong chỉ đạo công tác quản lý khoa học công nghệ nói chung và hoạt động Đo lường nói riêng trên địa bàn tỉnh. Tham mưu UBND tỉnh ban hành Kế hoạch số 1928/QĐ-UBND ngày 20/7/2020 về việc Tăng cường, đổi mới hoạt động đo lường hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh và hội nhập quốc tế giai đoạn đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030 trên địa bàn tỉnh Quảng Trị. Quyết định số 2159/QĐ-UBND ngày 21/9/2023 của UBND tỉnh về việc phê duyệt Báo cáo nghiên cứu khả thi Đầu tư thiết bị đo lường, thử nghiệm và công nghệ sinh học (giai đoạn 2).
Hàng năm Sở Khoa học và Công nghệ đã ban hành Kế hoạch về việc Tăng cường, đổi mới hoạt động đo lường hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh và hội nhập quốc tế. Kế hoạch về việc Triển khai chương trình hỗ trợ doanh nghiệp tỉnh Quảng Trị nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm hành hóa dựa trên nền tảng khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo. Xây dựng và trình phê duyệt Báo cáo kinh tế kỹ thuật đầu tư xây dựng dự án Nhà kính nhân rộng và trình diễn các loại hoa phục vụ nghiên cứu, ứng dụng khoa học và công nghệ trong lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao tại xã Hướng Phùng, huyện Hướng Hóa. Năm 2024, Sở Khoa học và Công nghệ phê duyệt danh mục và kinh phí ngân sách nhà nước cấp tỉnh hỗ trợ theo Nghị quyết số 163/2021/NQ-HĐND ngày 09/12/2021 của Hội đồng nhân dân tỉnh Quảng Trị. Theo đó, 26 tổ chức, cá nhân được hỗ trợ nhằm nâng cao chất lượng, giá trị hàng hóa, dịch vụ (theo các Quyết định số 243/QĐ-SKHCN ngày 15/10/2024; 299/QĐ-SKHCN ngày 11/12/2024; 313/QĐ-SKHCN ngày 17/12/2024).
Lồng ghép vào các nhiệm vụ khoa học và công nghệ các cấp nhằm triển khai thực hiện các nội dung thuộc Đề án 996, cụ thể: Sở chủ trì thực hiện nhiệm vụ KHCN cấp tỉnh “Nghiên cứu, ứng dụng tích hợp các hệ thống quản lý chất lượng tiên tiến để nâng cao năng suất lao động, chất lượng sản phẩm hàng hóa và khả năng cạnh tranh của các doanh nghiệp tại các khu công nghiệp, cụm công nghiệp trên địa bàn tỉnh Quảng Trị”, nhằm hỗ trợ doanh nghiệp tăng cường kiểm soát về đo lường đối với phương tiện đo, thử nghiệm, kiểm tra; phương pháp đo, lượng của hàng đống gói sẵn; kiểm soát chất lượng sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ. Tăng cường kiểm soát bảo đảm an toàn cho người lao động, bảo vệ sức khỏe cộng đồng, bảo đảm an toàn vệ sinh, thực phẩm. Đã thẩm định thuyết minh nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp cơ sở về việc tuyên truyền, hướng dẫn và hỗ trợ doanh nghiệp xây dựng Chương trình đảm bảo đo lường trên địa bàn tỉnh Quảng Trị.
Tại Quyết định số 2159/QĐ-UBND ngày 21/9/2023, UBND tỉnh quyết định đầu tư trang thiết bị kiểm định, hiệu chuẩn, đo lường (các lĩnh vực độ dài, khối lượng, kiểm định hiệu chuẩn đo lường nhiệt độ, độ ẩm; đo lường điện- điện tử, đo lường hóa lý, đo lường y tế và thiết bị kiểm định kỹ thuật an toàn). Thiết bị thanh tra, kiểm tra đo lường, kiểm tra hàng hóa lưu thông trên thị trường với tổng mức đầu tư cho thiết bị đo lường, thử nghiệm và công nghệ sinh học hơn 22,76 tỷ đồng. Sở Khoa học và Công nghệ đã cử 02 công chức tham gia khóa đào tạo cán bộ tư vấn, hỗ trợ xây dựng và triển khai thực hiện chương trình đảm bảo đo lường do Trung tâm đào tạo nghiệp vụ Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng – Uỷ Ban Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng tổ chức. 23 lượt kiểm định viên được đào tạo với nhiều lĩnh vực khác nhau đáp ứng yêu cầu cung cấp dịch vụ kiểm định, hiệu chuẩn, thử nghiệm trên địa bàn tỉnh.
Các tổ chức kiểm định, hiệu chuẩn, thử nghiệm trên địa bàn tỉnh thường xuyên xây dựng, cải tiến phương pháp đo, chuẩn đo lường nhằm phục vụ tốt nhất yêu cầu kiểm định, hiệu chuẩn, thử nghiệm của doanh nghiệp và người dân trên địa bàn tỉnh. Trung tâm kỹ thuật Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng thực hiện chuẩn hóa năng lực, hoạt động của nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ kiểm định phương tiện đo, chuẩn đo lường. Trung tâm được Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng chỉ định việc kiểm định đối chứng công tơ điện (theo Quyết định số 467/QĐ-TĐC ngày 28/11/2024), đồng hồ đo nước lạnh trên địa bàn tỉnh (theo Quyết định số 267/QĐ-TĐC ngày 28/11/2024); Chỉ định tổ chức kiểm định, hiệu chuẩn, thử nghiệm phương tiện đo, chuẩn đo lường (theo Quyết định số 1263/QĐ-TĐC ngày 31/5/2024). Thường xuyên nghiên cứu, mở rộng lĩnh vực kiểm định, hiệu chuẩn của đơn vị.
Công tác thanh tra, kiểm tra chuyên ngành khoa học và công nghệ phối hợp với các Sở, Ban, Ngành liên quan trong việc xây dựng kế hoạch và thực hiện công tác thanh tra, kiểm tra, tránh tình trạng chồng chéo, trùng lắp về nội dung, đối tượng thanh tra, kiểm tra. Năm 2024, Sở Khoa học và Công nghệ đã hoàn thành 04 cuộc thanh tra theo kế hoạch tại 49 tổ chức. Qua thanh tra đã phát hiện các nội dung vi phạm như: tháo dỡ niêm phong trên phương tiện đo và sử dụng phương tiện đo không có chứng chỉ kiểm định; kinh doanh hàng hóa không công bố tiêu chuẩn áp dụng quy định; kinh doanh hàng hóa có nhãn nhưng không ghi đầy đủ các nội dung bắt buộc trên nhãn hàng hóa và kinh doanh hàng hóa có chất lượng không phù hợp với tiêu chuẩn công bố áp dụng. Chánh Thanh tra Sở đã ban hành 05 quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với 05 doanh nghiệp với tổng số tiền là 59.250.000 đồng. Tổ chức 10 đợt kiểm tra tại 1.668 lượt cơ sở/hộ kinh doanh với tổng số trên 66 loại sản phẩm hàng hóa và 651 phương tiện đo.
Công tác tuyên tuyền, phổ biến được triển khai thường xuyên, liên tục, góp phần nâng cao nhận thức của doanh nghiệp và xã hội về hoạt động đo lường:
- Tổ chức Hội nghị về tập huấn, phổ biến áp dụng các Tiêu chuẩn Việt Nam về định dạng các mã dùng cho truy vết, ứng dụng trong truy xuất nguồn gốc sản phẩm hàng hóa trên Cổng Thông tin điện tử của Sở, trên Bản tin Thông tin KH&CN. Hội nghị về quản lý đo lường trong kinh doanh vàng và quản lý chất lượng vàng trang sức, vàng mỹ nghệ lưu thông trên thị trường trên Đài PTTH Quảng Trị, Cổng Thông tin điện tử của Sở.
- Thông qua các Hội nghị, Hội thảo, Tập huấn, Sở tăng cường công tác lồng ghép tuyên tuyền, phổ biến các quy định của pháp luật về đo lường như: Quyết định số 996/QĐ-TTg ngày 10/8/2018 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Đề án “Tăng cường, đổi mới hoạt động đo lường hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh và hội nhập quốc tế giai đoạn đến năm 2025, định hướng đến năm 2030”; Quyết định số 1928/QĐ-UBND ngày 20/7/2020 của UBND tỉnh về việc ban hành Kế hoạch triển khai Đề án “Tăng cường, đổi mới hoạt động đo lường hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh và hội nhập quốc tế giai đoạn đến năm 2025, định hướng đến năm 2030” trên địa bàn tỉnh Quảng Trị.
Trước những yêu cầu mới của Chính phủ, năm 2025 công tác quản lý nhà nước về khoa học công nghệ nói chung và đo lường nói riêng trên địa bàn tỉnh Quảng Trị phải tiếp tục tiếp cận tư duy sáng tạo để tạo điều kiện thuận lợi hơn nữa phục vụ cho doanh nghiệp và nhân dân. Cụ thể:
- Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức, kiến thức, trách nhiệm của cán bộ, đảng viên và Nhân dân, nhất là cán bộ lãnh đạo, quản lý, người đứng đầu các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp vê vai trò, vị trí, tầm quan trọng của công tác tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, xây dựng và phát triển đất nước, trong đời sống xã hội; về ý nghĩa của việc sản xuất, tiêu dùng theo tiêu chuẩn, quy chuẩn, chất lượng; nâng cao ý thức tự giác chấp hành tốt các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng.
- Thanh tra chuyên ngành khoa học và công nghệ tăng cường phối hợp với các cơ quan, đơn vị có liên quan thực hiện thanh tra, kiểm tra nhà nước về đo lường đối với phương tiện đo, phép đo, lượng của hàng đóng gói sẵn; giải quyết khiếu nại, tố cáo, xử lý vi phạm pháp luật về đo lường theo quy định của pháp luật. Thanh tra, kiểm tra nhà nước về đo lường đối với các tổ chức kiểm định, hiệu chuẩn phương tiện đo trên địa bàn tỉnh.
- Đẩy mạnh đào tạo, phát triển nguồn nhân lực, đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, mua sắm trang thiết bị chuyên dùng, chuẩn đo lường nhằm nâng cao năng lực kiểm định, hiệu chuẩn phương tiện đo của đơn vị sự nghiệp thuộc Sở Khoa học và Công nghệ và phục vụ công tác quản lý nhà nước về đo lường trên địa bàn tỉnh.
- UBND các huyện, thị xã, thành phố, các xã, phường, thị trấn đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật về đo lường. Phối hợp với cơ quan nhà nước có thẩm quyền trong việc thanh tra, kiểm tra nhà nước về đo lường trên địa bàn theo quy định của pháp luật. Giải quyết khiếu nại, tố cáo, xử lý vi phạm pháp luật về đo lường theo quy định của pháp luật.
- Các Ban quản lý chợ, trung tâm thương mại trên địa bàn tỉnh tăng cường phối hợp tuyên truyền, phổ biến các quy định của pháp luật về đo lường đối với phép đo trong thương mại bán lẻ và các quy định pháp luật khác có liên quan đến các hộ kinh doanh tại chợ, trung tâm thương mại. Tích cực vận động các hộ kinh doanh kiểm định cân sử dụng để thực hiện phép đo khối lượng trong thương mại bán lẻ theo đúng quy định. Các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân sử dụng phương tiện đo để định lượng hàng hóa, dịch vụ trong mua bán, thanh toán phải bảo đảm an toàn, đúng, đủ lượng hàng hoá cần trao đổi, đảm bảo quyền lợi người tiêu dùng và bảo vệ uy tín, thương hiệu trên thị trường./.
Võ Văn Tâm, PTP Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng, Sở KHCN.
