Nghiên cứu đánh giá giá mức độ ô nhiễm bụi các bon đen ở Hà Nội và nguy cơ phơi nhiễm của người dân
Các bon đen (BC) gây nguy hiểm cho sức khỏe con người và hành tinh. Đây là nguyên nhân gây ra hàng triệu ca tử vong sớm mỗi năm và nóng lên toàn cầu. Carbon đen là một thành phần của bụi mịn PM2.5, một chất ô nhiễm cực nhỏ dễ dàng xâm nhập sâu vào phổi và máu của con người. PM2.5 làm tăng nguy cơ tử vong do mắc các bệnh tim, phổi, đột quỵ và một số bệnh ung thư, khiến hàng triệu người chết sớm mỗi năm. Trẻ em hít phải bụi mịn PM2.5 còn gây ra các vấn đề về tâm lý và hành vi, trong khi người lớn tuổi có khả năng cao mắc các bệnh liên quan đến trí não như Alzheimer, Parkinson và sa sút trí tuệ.
Tại các thành phố, trong đó có Hà Nội, ô nhiễm bụi các bon đen là một trong những vấn đề được quan tâm. Vì thế, trong thời gian từ năm 2019 đến năm 2021, PGS.TS. Trần Ngọc Quang và các cộng sự tại Trường Đại học Xây dựng Hà Nội thực hiện đề tài: “Nghiên cứu đánh giá giá mức độ ô nhiễm bụi các bon đen ở Hà Nội và nguy cơ phơi nhiễm của người dân”.
Đề tài hướng đến thực hiện các mục tiêu sau: xác định nồng độ bụi BC bên ngoài và bên trong một số nhà ở gia đình và văn phòng làm việc; xác định nồng độ bụi BC trên một số phương tiện giao thông được sử dụng phổ biến xe máy, xe buýt và xe con; xác định mức độ phơi nhiễm bụi BC tại các môi trường vi khí hậu khác nhau; và đề xuất các giải pháp nhằm giảm thiểu tác động đến sức khỏe của bụi BC.
Nhóm nghiên cứu đã đo nồng độ bụi các bon đen đồng thời và liên tục trên người đi xe máy, xe buýt và xe con trên các tuyến đường điển hình của Hà Nội. Đây là nghiên cứu đầu tiên đánh giá tác động của bụi các bon đen đến người tham gia giao thông ở Hà Nội và Việt Nam. Kết quả nghiên cứu đã cung cấp thông tin cho công tác qui hoạch giao thông và minh chứng cụ thể để khuyến khích người dân tích cực sử dụng phương tiện giao thông công cộng (xe buýt) thay vì phương tiện cá nhân (xe máy) để bảo vệ sức khỏe. Kết quả nghiên cứu đạt được không chỉ áp dụng cho Hà Nội mà còn cho nhiều thành phố lớn khác ở Việt Nam và Đông Nam Á, nơi có đặc điểm giao thông tương tự như Hà Nội
Đồng thời, sau khi xác định nồng độ bụi các bon đen từ các phương tiện giao thông, các tác giả đã xác định nồng độ bụi các bon đen từ các môi trường vi khí hậu bên trong các tòa nhà như nhà ở, văn phòng, bệnh viện... để từ đó xác định và đánh giá mức độ phơi nhiễm bụi các bon đen từ các môi trường khác nhau. Đây cũng là nghiên cứu đầu tiên đánh giá giá mức phơi nhiễm bụi các bon đen từ môi trường giao thông bên ngoài đến môi trường vi khí hậu trong nhà liên tục trong nhiều ngày đêm ở Hà Nội. Kết quả nghiên cứu cho thầy mức đóng góp vào phơi nhiễm các bon đền từ các hoạt động giao thông là đáng kể. Thông qua kết quả nghiên cứu, các biện pháp thông gió và điều hòa không khí được khuyến nghị sử dụng trong các tòa nhà, đặc biệt tại các khu vực có nồng độ các bon đen trong môi trường xung quanh cao vì chúng có thể giúp giảm thiểu đáng kể mức độ phơi nhiễm từ các bon đên đối với các cư dân.
Song song với quan trắc bụi BC, nhóm nghiên cứu cũng đã đo đạc nồng độ bụi mịn và chất lượng không khí trong các hộ gia đình và xác định các yếu tố ảnh hưởng. Bên các yếu tố ảnh hưởng thường được quan tâm trong các nghiên cứu trước đây như các hoạt động đun nấu, vệ sinh nhà cửa, hút thuốc lá, các tác giả đã phát hiện và tập trung phân tích tác động đáng kể của hoạt động đốt hương đến nồng độ bụi mịn trong nhà. Đây cũng là nghiên cứu đầu tiên về ảnh hưởng của việc đốt hương đến nồng độ bụi trong các hộ gia đình ở Việt Nam. Nghiên cứu này đã cung cấp các thông tin được lượng hóa và một số giải pháp giảm thiểu tác động đến các nhà khoa học, nhà quản lý, đặc biệt cư dân tại các hộ gia đình, nơi việc đốt hương là phổ biến do hoạt động tín ngưỡng ở Việt Nam và một số nước phương Đông.
Kết quả nghiên cứu đã được công bố trên các tạp chí quốc tế uy tín.
Có thể tìm đọc toàn văn Báo cáo kết quả nghiên cứu (mã số 20260/2021) tại Cục Thông tin khoa học và công nghệ quốc gia.
