Ứng dụng khoa học công nghệ trong quản lý, bảo vệ và phát triển rừng
Để nâng cao hiệu quả công tác quản lý, bảo vệ và phát triển rừng (QLBV&PTR), thời gian qua ngành Nông nghiệp tỉnh đã đẩy mạnh việc ứng dụng công nghệ trong công tác QLBV&PTR. Những thiết bị, phần mềm công nghệ đã góp phần thiết thực trong nâng cao hiệu quả công tác.
Sử dụng thiết bị bay không người lái để phát hiện biến động tài nguyên rừng tại Khu Bảo tồn thiên nhiên Đakrông - Ảnh: H.A
Giám đốc Ban Quản lý Khu bảo tồn thiên nhiên (BQLKBTTN) Đakrông Trương Quang Trung cho biết đơn vị được giao quản lý diện tích gần 43.000 ha rừng phân bố trên địa bàn 7 xã gồm Đakrông, Triệu Nguyên, Ba Lòng, Húc Nghì, Ba Nang, Tà Long và A Bung (huyện Đakrông).
Trước đây, do địa bàn rộng, địa hình phức tạp, nhiều khu vực trọng yếu, trong khi đó lực lượng bảo vệ rừng còn mỏng, công cụ, phương tiện hỗ trợ còn thiếu nên một số thông tin diễn biến về rừng như cháy rừng, sạt lở, lấn chiếm đất rừng…chưa được cập nhật kịp thời.
Để khắc phục tình trạng này, BQLKBTTN Đakrông đã đẩy mạnh việc ứng dụng KHCN vào công tác QLBV&PTR như sử dụng ảnh viễn thám, thiết bị bay không người lái (flycam) để quan sát, theo dõi nắm bắt những diện tích rừng có biến động, thay đổi để từ đó có biện pháp ngăn chặn sớm và hiệu quả hơn, giúp cho lực lượng bảo vệ rừng tiết kiệm được thời gian, công sức khi thực hiện công tác tuần tra rừng.
Ứng dụng ảnh viễn thám trong giám sát tài nguyên rừng, cập nhật diễn biến rừng, phần mềm Vtool, GPS, công cụ SMART... trong công tác tuần tra, kiểm tra, giám sát công tác bảo vệ rừng.
Bên cạnh đó, trong công tác bảo tồn đa dạng sinh học, việc ứng dụng KHCN như sử dụng máy bẫy ảnh để phục vụ cho công tác điều tra, giám sát về các loài thú, các loài thuộc bộ gà…; sử dụng máy ghi âm trong việc điều tra vượn; sử dụng máy ảnh có độ phân giải cao để kiểm tra, theo dõi và ghi nhận các loài động vật, thực vật trong khu bảo tồn. Qua đó, giúp cho việc ghi nhận sự có mặt, giám sát các loài thú rõ ràng, chính xác và độ tin cậy cao hơn…
Đến nay, tổng diện tích rừng toàn tỉnh có gần 246.000 ha, bao gồm rừng tự nhiên trên 126.600 ha, rừng trồng 119.400 ha. Trong những năm qua, việc ứng dụng KHCN trong công tác QLBV&PTR đã và đang mang lại những hiệu quả rõ rệt.
Cụ thể, trong công tác QLBV&PTR, các đơn vị trực thuộc Sở Nông nghiệp và PTNT đã chú trọng ứng dụng các thiết bị để khảo sát, kiểm tra, đo vẽ thực địa như GPS, máy tính bảng, điện thoại di động được cài đặt phần mềm FMRS mobile hoặc Vtool để xác định vị trí, khoanh vẽ các lô rừng…và xác định được diện tích rừng, khoảng cách một cách nhanh chóng, chính xác; ứng dụng hệ thống quản lý, giám sát sự thay đổi rừng và đất lâm nghiệp ở tỉnh Quảng Trị; ứng dụng hệ thống cảnh báo cháy rừng; ứng dụng hệ thống dự báo cấp dự báo cháy rừng
Xây dựng cơ sở dữ liệu để quản lý theo dõi về danh mục động vật, thực vật rừng (động vật, thực vật nguy cấp, quý hiếm và lâm sản ngoài gỗ tại tỉnh Quảng Trị); xây dựng cơ sở dữ liệu để quản lý về cơ sở nuôi trồng các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp, quý hiếm
Ứng dụng giám sát và đánh giá chương trình mục tiêu phát triển lâm nghiệp bền vững; ứng dụng các phần mềm để xử lý các số liệu về tăng trưởng trữ lượng, sản lượng rừng và tỉ lệ lợi dụng gỗ, củi; ứng dụng công nghệ sinh học hiện đại trong nhân giống vô tính bằng công nghệ nuôi cấy mô tế bào; hỗ trợ cấp chứng chỉ rừng FSC với diện tích khoảng 20.150 ha...
Đặc biệt, nhờ ứng dụng công nghệ viễn thám mà việc theo dõi tài nguyên rừng được triển khai thuận lợi và có độ chính xác cao, không tốn nhiều thời gian, công sức. Với công nghệ này, người thực hiện không phải đo đạc thủ công tại hiện trường mà chỉ cần thông qua ảnh giải đoán cập nhật sự thay đổi, sau đó kiểm chứng một số điểm trên thực địa…
Chính từ việc triển khai hiệu quả việc ứng dụng công nghệ trong công tác QLBV&PTR mà số vụ cháy rừng đã giảm dần qua các năm; tổng diện tích rừng và đất lâm nghiệp của tỉnh đã tăng từ 229.844 ha (năm 2011) lên 245.996 ha (năm 2021); nâng tỉ lệ che phủ rừng qua các năm từ 47,1% (năm 2011) lên xấp xỉ 50% (năm 2021)…
Lực lượng kiểm lâm tuần tra bảo về rừng - Ảnh: N.K
Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và PTNT Nguyễn Hồng Phương cho biết, năm 2021 UBND tỉnh đã có đề án chuyển đổi số trong nông nghiệp và phát triển nông thôn tỉnh Quảng Trị đến năm 2025, định hướng đến năm 2030, trong đó đã có nhiều giải pháp để ứng dụng công nghệ trong công tác QLBV&PTR.
Với mục tiêu đến năm 2025, ứng dụng công nghệ viễn thám, GIS trong cập nhật diễn biến rừng, giám sát cháy rừng, dự báo nguy cơ mất rừng và suy thoái rừng; 50% diện tích rừng tự nhiên được ứng dụng các phần mềm, công cụ hỗ trợ như SMART…trong công tác tuần tra bảo vệ rừng; ứng dụng các phần mềm để quản lý dịch bệnh trên cây trồng, vật nuôi, chú trọng trên nền tảng di động, từng bước hướng đến xã hội hóa các phần mềm, apps quản lý…; xây dựng 1 mô hình ứng dụng camera giám sát chuyên dụng trong công tác PCCCR; thí điểm ứng dụng công nghệ trong truy xuất nguồn gốc lâm sản iTwood cho 2 HTX tham gia trồng rừng chứng chỉ FSC có liên kết với doanh nghiệp…
Đến năm 2030, tiếp tục duy trì ứng dụng công nghệ viễn thám, GIS trong cập nhật diễn biến rừng, giám sát cháy rừng, dự báo nguy cơ mất rừng và suy thoái rừng; 80% diện tích rừng tự nhiên được ứng dụng hiệu quả các phần mềm, công cụ hỗ trợ như SMART… trong công tác tuần tra bảo vệ rừng; duy trì ứng dụng các phần mềm để quản lý dịch bệnh trên cây trồng, vật nuôi, chú trọng trên nền tảng di động, từng bước hướng đến xã hội hóa các phần mềm, apps quản lý…; mở rộng áp dụng hệ thống truy xuất nguồn gốc gỗ thông minh iTwood cho gỗ rừng trồng của hộ gia đình, các cơ sở chế biến, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý gỗ hợp pháp…
Để đạt được mục tiêu trên, thời gian tới ngành Nông nghiệp sẽ nỗ lực trong việc thực hiện số hóa toàn bộ các dữ liệu về rừng, hệ thống hạ tầng lâm nghiệp và PCCCR; xây dựng hệ thống truy xuất nguồn gốc gỗ thông minh iTwood cho gỗ rừng trồng của hộ gia đình, các cơ sở chế biến để nâng cao hiệu quả quản lý gỗ hợp pháp; ứng dụng hệ thống camera giám sát chuyên dụng trong công tác PCCCR; ứng dụng công nghệ viễn thám, GIS, AI trong cập nhật diễn biến rừng, giám sát cháy rừng, dự báo nguy cơ mất rừng và suy thoái rừng; khuyến khích các doanh nghiệp ứng dụng công nghệ DNA mã vạch trong truy xuất nguồn gốc giống và lâm sản…
https://baoquangtri.vn/
