Chuyển đổi số: chìa khóa nâng cao hiệu quả và sức cạnh tranh của nông sản Việt
Trong bối cảnh toàn cầu hóa và sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ, chuyển đổi số đã trở thành chìa khóa giúp nông nghiệp Việt Nam nâng cao hiệu quả và sức cạnh tranh. Ứng dụng công nghệ số vào các khâu từ sản xuất, chế biến đến phân phối và tiêu thụ không chỉ giúp tối ưu hóa quy trình sản xuất mà còn tạo ra các sản phẩm nông nghiệp chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu của thị trường quốc tế. Việc chuyển đổi số trong nông nghiệp đang mở ra cơ hội mới cho sự phát triển bền vững và hiệu quả của ngành nông sản Việt Nam.
Chuyển đổi số trong nông nghiệp không còn là một xu hướng mà đã trở thành nhu cầu cấp thiết. Tại diễn đàn “Ứng dụng chuyển đổi số trong nông nghiệp năm 2024” tổ chức tại An Giang, các chuyên gia đã chia sẻ kinh nghiệm về việc ứng dụng công nghệ số vào sản xuất nông nghiệp. Những công nghệ như trí tuệ nhân tạo (AI), Internet vạn vật (IoT), dữ liệu lớn (Big Data) và chuỗi khối (Blockchain) đã được áp dụng để tối ưu hóa quy trình sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm và giảm thiểu chi phí sản xuất.
Ví dụ, công nghệ IoT được sử dụng để giám sát và quản lý trang trại, giúp nông dân kiểm soát tốt hơn các yếu tố môi trường như độ ẩm, ánh sáng và nhiệt độ, từ đó nâng cao hiệu quả sản xuất. Ngoài ra, các ứng dụng như nhật ký điện tử cũng đã giúp nông dân ghi chép và quản lý quy trình sản xuất một cách khoa học và chính xác, đặc biệt là trong việc kiểm soát lượng phân bón, thuốc trừ sâu, đảm bảo sản phẩm an toàn và chất lượng cao.
Việc áp dụng công nghệ số vào nông nghiệp đã mang lại nhiều lợi ích to lớn. Ông Tôn Thất Thịnh, Phó giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn An Giang, cho biết việc ứng dụng các công nghệ tiên tiến đã giúp giảm lượng phân bón, thuốc trừ sâu và giảm công lao động, đặc biệt là ở các hợp tác xã có diện tích trồng trọt lớn. Điều này không chỉ giúp tiết kiệm chi phí sản xuất mà còn bảo vệ môi trường, đảm bảo sản phẩm nông nghiệp đạt tiêu chuẩn chất lượng cao.
Một minh chứng rõ ràng cho lợi ích của chuyển đổi số là HTX GAP Cù Lao Giêng tại huyện Chợ Mới, An Giang, đã xuất khẩu thành công 20 tấn xoài nhờ áp dụng công nghệ nhật ký điện tử trong quản lý quy trình sản xuất. Theo ông Nguyễn Minh Hiền, Giám đốc HTX, việc sử dụng phần mềm quản lý giúp nhà vườn kiểm soát chính xác quy trình sản xuất, từ chăm sóc, bón phân cho đến thu hoạch, đảm bảo sản phẩm đạt chuẩn xuất khẩu.
Mã số vùng trồng cũng đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao chất lượng và giá trị nông sản, đặc biệt là đối với các sản phẩm xuất khẩu. Tại An Giang, đến nay đã cấp 514 mã số vùng trồng với tổng diện tích gần 18.000ha, giúp kiểm soát tốt hơn chất lượng sản phẩm nông nghiệp. Đây là công cụ hỗ trợ hiệu quả cho việc truy xuất nguồn gốc sản phẩm, đảm bảo tiêu chuẩn chất lượng cho thị trường trong và ngoài nước.
Mã số vùng trồng không chỉ giúp nâng cao chất lượng sản phẩm mà còn tăng cường sức cạnh tranh của nông sản Việt trên thị trường quốc tế. Việc áp dụng mã số vùng trồng kết hợp với công nghệ số giúp quản lý, giám sát và kiểm soát chất lượng sản phẩm một cách minh bạch và chính xác.
Mặc dù chuyển đổi số đã mang lại nhiều lợi ích, nhưng ngành nông nghiệp vẫn phải đối mặt với nhiều thách thức. Một trong những thách thức lớn nhất là khả năng tiếp cận công nghệ của nông dân, đặc biệt là ở các vùng nông thôn. Việc đào tạo, hướng dẫn nông dân sử dụng các công nghệ mới như AI, IoT và Blockchain là điều cần thiết để họ có thể ứng dụng hiệu quả vào sản xuất.
Ngoài ra, việc phát triển hệ sinh thái số trong nông nghiệp cũng là một yếu tố quan trọng. Theo ông Doãn Văn Chiến, Trưởng Văn phòng đại diện phía Nam Trung tâm Khuyến nông quốc gia, chuyển đổi số hướng đến 8 mục tiêu chính, bao gồm tăng cường năng suất, nâng cao chất lượng sản phẩm, phát triển chuỗi giá trị nông sản và xây dựng nền tảng dữ liệu số. Những mục tiêu này đòi hỏi sự hợp tác chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý, nhà khoa học và doanh nghiệp để đảm bảo sự phát triển bền vững và hiệu quả của ngành nông nghiệp.
Chuyển đổi số đang mở ra nhiều cơ hội mới cho nông nghiệp Việt Nam, giúp tối ưu hóa quy trình sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm và tăng cường sức cạnh tranh của nông sản Việt trên thị trường quốc tế. Tuy nhiên, để đạt được những mục tiêu này, cần có sự nỗ lực từ nhiều phía, bao gồm các cơ quan quản lý, doanh nghiệp và nông dân. Chuyển đổi số không chỉ là chìa khóa cho sự phát triển bền vững của nông nghiệp mà còn là động lực thúc đẩy nền kinh tế nông sản Việt Nam hội nhập sâu hơn vào thị trường toàn cầu.
